اقتصاد، ارزش آب
مهری سعیدی نیا؛ سید حسین موسوی؛ سجاد رحیمی مقدم
چکیده
ایران در کمربند خشک کره زمین واقع است و میانگین بارش در آن یک‌سوم میانگین جهانی است لذا مدیریت صحیح منابع آب بهویژه در بخش کشاورزی ضرورت دارد. به این منظور، در سال 1401، تحقیقی با هدف بررسی اثر چند ماده اصلاح‌کننده رطوبت خاک، در منطقه خرم‌آباد، در مزارع تحقیقاتی دانشگاه لرستان، به‌صورت فاکتوریل با طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار ...
بیشتر
ایران در کمربند خشک کره زمین واقع است و میانگین بارش در آن یک‌سوم میانگین جهانی است لذا مدیریت صحیح منابع آب بهویژه در بخش کشاورزی ضرورت دارد. به این منظور، در سال 1401، تحقیقی با هدف بررسی اثر چند ماده اصلاح‌کننده رطوبت خاک، در منطقه خرم‌آباد، در مزارع تحقیقاتی دانشگاه لرستان، به‌صورت فاکتوریل با طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد که فاکتور اول تیمار آب آبیاری در چهار سطح شامل 100%، 80%، 60% و 40% نیاز آبی گیاه و فاکتور دوم مواد اصلاح‌کننده رطوبت خاک شامل ورمی‌کمپوست به میزان شش تن در هکتار، بیوچار 1/5 تن در هکتار، سوپرجاذب 75 کیلوگرم در هکتار، مالچ گیاهی 7/5 تن در هکتار و تیمار شاهد در نظر گرفته شد. سیستم آبیاری قطرهای نواری برای آبیاری استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بیشترین میزان عملکرد تر، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع بوته در تیمار 100% نیاز آبی و کود ورمی‌کمپوست مشاهده گردید که به ترتیب برابر 71/126 و 27/46 تن در هکتار و 2/35 متر به دست آمد و بیشترین مقدار بهره‌وری تر و بهره‌وری بیولوژیک در سطح احتمال 5% از آن تیمار 80% نیاز آبی و کود ورمی‌کمپوست (شش تن در هکتار) بود که بهترتیب برابر 16/79 و 5/9 کیلوگرم در مترمکعب آب آبیاری محاسبه شد. به‌طورکلی ورمی‌کمپوست و بیوچار نیز سبب افزایش عملکرد تر و بیولوژیک، ارتفاع و بهره‌وری آب ذرت شد. مالچ در تیمارهای 100% و 80% نیاز آبی، عملکرد بهتری داشت (افزایش 12/7% و 14/5% در عملکرد تر نسبت به تیمار شاهد) ولی با افزایش تنش آبی به 60% و 40% نیاز آبی، عملکرد تیمارهای حاوی مالچ خوب نبود (کاهش 3/5% و1% در عملکرد تر نسبت به تیمار شاهد). سوپرجاذب نیز در تیمارهای 100%، 80% و 60% نیاز آبی موجب کاهش عملکرد تر ذرت شد (بهترتیب کاهش 9/3%، 7/2% و 3% در عملکرد تر نسبت به تیمار شاهد)، اما در تیمار 40% نیاز آبی، نتیجه بهتری را رقم زد (افزایش 7/6% در عملکرد تر نسبت به تیمار شاهد). از این رو، در منطقه خرم‌آباد کاربرد شش تن در هکتار ورمی‌کمپوست و 80% نیاز آبی به‌صورت آبیاری قطرهای تیپ(TAPE) برای بالاتر بردن تولید ذرت علوفه‌ای، هم‌زمان با صرفه‌جویی 20% مصرف آب توصیه می‌گردد.